اختلالات هورمونی و خطرات آن ها + روش تشخیص

در بدن انسان، هورمون‌ها به عنوان عامل کلیدی در تنظیم و کنترل انواع فرایندهای فیزیولوژیکی و رفتاری در بدن است. از تنظیم رشد و تکامل بدن تا تنظیم فعالیت سیستم‌های بیولوژیکی مختلف، هورمون‌ها نقش اصلی و حیاتی دارند. با این حال، هرگونه اختلال در تولید، توزیع یا عملکرد هورمون‌ها می‌تواند منجر به اختلالات جدی در سلامتی و عملکرد بدن شود. در این مقاله، با کمک دکتر مسعود جعفری، به بررسی انواع اختلالات هورمونی، علایم آن‌ها، عوامل خطر و روش‌های تشخیص و درمان آن‌ها خواهیم پرداخت.

انواع اختلالات هورمونی

یکی از شایع ترین اختلالات هورمونی در بدن، دیابت است. در دیابت نوع 1، بدن قادر به تولید انسولین نبوده و باعث افزایش میزان قند خون در بدن می‌شود، در حالی که در دیابت نوع 2، بدن به نحوی، از انسولین  نمی‌تواند به خوبی استفاده کند. این اختلالات می‌توانند به مشکلات قلبی، عصبی، و کلیوی منجر شوند. تیروئید، یکی دیگر از اختلالات هورمونی است که شامله هیپوتیروئیدی (کم کاری هورمون تیروئید) و هیپرتیروئیدیسم (پر کاری هورمون تیروئید) می‌شود و باعث ایجاد مشکلاتی مانند خستگی، اضافه وزن، عدم تعادل حرارتی، و اختلالات قلبی منجر شوند.

پلی‌سیستیک‌تخمدان(pcos):

 این  اختلات هورمونی در زنان شایع است و از علائم آن می توان به عقیمی، ناباروری، افزایش وزن، و مشکلات پوستی اشاره کرد.

هایپرتیروئیدی:

 افزایش فعالیت تیروئید و تولید اضافی هورمون تیروئید، که می‌تواند به علائمی مانند اضطراب، لاغری، افزایش ضربان قلب، و تغییرات مزاج منجر شود.

هیپوتیروئیدی :

این مشکل از موارد شایع در اختلال هومونی است که باعث کاهش فعالیت تیروئید و کمبود هورمون تیروئید میشود، که می‌تواند به خستگی، افزایش وزن، دیپرسیون، و کاهش توانایی تمرکز منجر شود.

آدرنوکورتیکوتروپین :

کمبود هورمون های مهمی مانند آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) یا هورمون رشد، که می‌تواند به عوارضی مانند کمبود انرژی، ضعف عضلات، و تغییرات در رشد و توسعه منجر شود، که به اصطلاح به آن هایپوفیز می‌گویند.

آسیب به غده های هورمونی:

آسیب به غده های مسئول تولید هورمون ها مانند تیروئید، هیپوتالاموس، و هیپوفیز می‌تواند باعث اختلالات هورمونی جدی شود.

افزایش غیرطبیعی هورمون رشد در بزرگسالی که می‌تواند به افزایش اندازه اندام‌ها، تغییرات در چهره، و مشکلاتی مانند فشار بر عصب‌ها و بافت‌ها منجر شود؛ که به آن آکرومگالی می‌گویند. افزایش هورمون پاراتیروئید و کاهش کلسیم خونی، که می‌تواند به سنگ‌های کلیه، ضعف عضلات، و مشکلات کلسیمی در استخوان‌ها منجر شود. که به آن هایپرپاراتیروئیدی می‌گویند.

کوشینگ :

کوشینگ سندرم موجب افزایش هورمون کورتیزول می‌شود که می‌تواند منجر به چاقی، آسیب به پوست، ضعف عضلات، و مشکلات قلبی-عروقی شود.

آدیسون بیماری:

کاهش هورمون کورتیزول که می‌تواند به خستگی، ضعف عضلات، فشار خون پایین، و اختلالات قلبی منجر شود.

هایپرتروفی هیپوفیز:

 افزایش حجم هیپوفیز که می‌تواند به اختلالات دید، سردرد، و اختلالات هورمونی دیگر منجر شود.

هیپوگونادیسم:

کمبود تولید هورمون‌های جنسی در مردان (تستوسترون) و زنان (استروژن و پروژسترون) که می‌تواند به عوارضی مانند کاهش انگیزه جنسی، نقص جنسیتی، و ناباروری منجر شود.

سندرم تندرستی کوتاه مدت (STRESS):

 بر اثر استرس مداوم، ممکن است هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین به طور زیادی تولید شود که می‌تواند به عوارضی مانند اضطراب، افزایش وزن، و ضعف سیستم ایمنی منجر شود.

هایپرگلیسمی :

افزایش قند خون می‌تواند به دیابت و مشکلات قلبی-عروقی منجر شود، که با نام هایپرگلیسمی شناخته می‌شود.

 

هیپرپرولکتینمی:

این اختلال هورمونی، باعث افزایش هورمون پرولاکتین که می‌تواند به مشکلات تولید شیر در زنان، اختلالات تناسلی، و سنگ کلیه منجر شود.

سندرم هایپرآلدوسترونیسم:

 افزایش هورمون آلدوسترون که می‌تواند به افزایش فشار خون، اختلالات الکترولیتی، و مشکلات کلیه منجر شود.

سندرم استیون جانسون:

این اختلال، باعث کاهش توانایی بدن در تولید هورمون‌های اپینفرین و نوراپینفرین می‌شود و  ممکن است به مشکلاتی مانند افسردگی، خستگی، و اختلالات خواب منجر شود.

هیپوپاراتیروئیدی:

 کاهش هورمون پاراتیروئید و افزایش کلسیم خونی باعث ضعف عضلات، کمبود کلسیم در استخوان‌ها، و سنگ کلیه می‌شود.

هایپوکالسمی:

کاهش سطح کلسیم خون که ممکن است به عوارضی مانند تشنج، ضعف عضلات، و اختلالات قلبی منجر شود.

هایپوکورتیسولیسم:

این اختلال موجب کاهش هورمون کورتیزول می‌شود که می‌تواند به ضعف عضلات، فشار خون پایین، و نقص انرژی منجر شود.

سندرم Cushing:

 افزایش هورمون کورتیزول که می‌تواند به چاقی، پوستهای نازک، و ضعف عضلات منجر شود.

سندرم آسیب مغزی هیپوفیز:

آسیب به غده هیپوفیز که می‌تواند به کمبود هورمون‌های مهمی مانند آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH)، هورمون رشد، و هورمون تیروئید منجر شود.

سندرم‌های رشد نادر:

اختلالات ژنتیکی که می‌تواند به افزایش یا کاهش تولید هورمون رشد منجر شود.

هیپرگونادیسم:

بیماری هیپرگونادیسم، باعث افزایش تولید هورمون‌های جنسی می‌شود که می‌تواند به علائمی مانند تغییرات در نمو و رفتار جنسی، و ناباروری منجر شود.

هر یک از این اختلالات هورمونی می‌توانند به تنهایی یا به صورت ترکیبی با یکدیگر، باعث ایجاد مشکلات و عوارض جدی در سلامتی فرد شوند. بنابراین، شناخت این اختلالات و مداخله به موقع از اهمیت بالایی برخوردارند.

مطلبی که شاید به آن علاقه مند باشید: ویتیلیگو چیست؟ + علت ها و روش های درمانی

علائم اختلالات هورمونی

بعضی از علائم اختلالات هورمونی می‌توانند شامل افزایش یا کاهش وزن ناگهانی، تغییرات در خواب و اضطراب، تغییرات در سطح انرژی و روحیه، تغییرات در دوره‌های قاعدگی، مشکلات پوستی مانند جوش‌های زیاد، تغییرات در رشد موها، اختلالات در عملکرد جنسی، و تغییرات در رفتار و افکار مانند افسردگی یا اضطراب می‌باشند. اگر احساس می‌کنید که ممکن است با اختلالات هورمونی مواجه باشید، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید تا در صورت تشخیص، درمان را شورع کنید.

عوامل اختلالات هورمونی

عوامل اختلالات هورمونی می‌توانند بسیار گسترده باشند.  بسیاری از اختلالات هورمونی می‌توانند عامل ژنتیکی داشته باشند. از عوامل محیطی می توان به تغذیه نامناسب، استرس، عوامل شیمیایی و مواد مخدر اشاره کرد که بر تولید و تعادل هورمون‌ها تأثیر شدیدی می گذارند. برخی از بیماری‌ها و اختلالات بدنی می‌توانند باعث اختلال در سیستم هورمونی شوند. به عنوان مثال، بیماری‌های تیروئید، دیابت، و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS). مصرف برخی از داروها، مواد مخدر، و حتی مواد شیمیایی موجود در محصولات روزمره می‌توانند تأثیرات جانبی روی سیستم هورمونی داشته باشند.

با پیر شدن، فعالیت غده‌های هورمونی مانند تیروئید و تخمدان کاهش می‌یابد که می‌تواند به اختلالات هورمونی منجر شود. بالا یا پایین رفتن وزن بیش از حد و تغییرات ناپایدار در رژیم غذایی می‌توانند به ناهنجاری‌های هورمونی منجر شوند. دوران بارداری و شیردهی با تغییرات بزرگی در سطح هورمون‌ها همراه است که می‌تواند به اختلالات هورمونی منجر شود.

هر یک از این عوامل می‌توانند به تنهایی یا به صورت ترکیبی با یکدیگر به اختلالات هورمونی منجر شوند. در هر صورت، تشخیص صحیح و درمان مناسب توسط پزشک متخصص ضروری است.

مطلبی که شاید به آن علاقه مند باشید: مشکلات پوست در دوران بارداری | دلایل ایجاد + برسی انواع آن

خطرات و مشکلات جدی اختلالات هورمونی 

اختلالات هورمونی می‌توانند خطرات مختلفی برای سلامتی فرد داشته باشند. تغییرات در سطح هورمون‌ها می‌توانند بروز مشکلاتی همچون :

• ضعف عضلات
• کاهش استحکام استخوان‌ها
• بیماری‌هایی مانند اوستئوپروز (کاهش چگالی استخوان)
• فشار خون بالا
• افزایش خطر حمله قلبی
• مشکلات عروقی مانند آتاق فیبریلاسیون و ایسکمی قلبی.

تغییرات هورمونی در روان انسان :

• اضطراب
• افسردگی
• اختلالات خواب
• کاهش اشتیاق جنسی
• اختلالات انگیزش جنسی

از مشکلات جدی اختلالات هورمونی در بدن :

• مشکلات باروری و نازایی
• دیابت
• بیماری‌های قلبی-عروقی
• سرطان

 

نظر دکتر مسعود جعفری در رابطه با اختلالات هورمونی:

هورمون ها نقش مهمی را در زندگی روزمره دارند. اختلالات هورمونی می‌توانند در پوست مشکلاتی از جمله بروز جوش زیاد، لکه‌های پوستی، و تغییرات در میزان رشد موها از جمله مشکلاتی است که اختلالات هورمونی به پوست و مو وارد می کند. اگر اختلالات هورمونی شدید باشند ممکن است مشکلات بسیار خطرناکی را ایجاد کنند که در بعضی از شرایط حتی باعث مرگ فرد شود. پس حتماً در صورت مشاهده هرگونه اختلال به پزشک متخصص مراجعه کنید. 

تشخیص اختلالات هورمونی

اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها در خون می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره تعادل و فعالیت غده‌های هورمونی فراهم کند. برای مثال، برای بررسی عملکرد تیروئید، سطح هورمون‌های TSH (تیروتروپین)، T3 (تری‌ایودوتیرونین) و T4 (تیروکسین) اندازه‌گیری می‌شود.

 برخی از هورمون‌ها می‌توانند از طریق ادرار اندازه‌گیری شوند. برای مثال، اختلالات در سطح هورمون‌های استروئیدی مانند کورتیزول ممکن است با تست ادرار تشخیص داده شوند.

تصویربرداری مانند اسکن MRI و سونوگرافی می‌تواند برای تشخیص اختلالاتی مانند تومورها یا ضایعات در غده‌های هورمونی مفید باشد.

 

از نظر دکتر مسعود جعفری، بهتر است برای تشخیص اختلالات هورمونی، زیر نظر متخصص قرار بگیرید. پزشک با درخواست برخی آزمایش‌ها، مانند آزمایش‌های استیموله کننده برای بررسی عملکرد غده‌های هورمونی و در برخی از اختلالات هورمونی خاص که نیازمند آزمایش‌های دقیق تری، مانند آزمایش‌های جایگزین هورمون یا آزمایش‌های ژنتیکی هستند، پزشک می تواند مشکل هورمونی را تشخیص و برای درمان آن به شخص بیمار، فرایند های درمانی را تجویز کند

همچنین، بررسی سوابق پزشکی و فیزیکی بیمار، می‌تواند به پزشک کمک زیادی در تشخیص دقیق‌تره  اختلالات هورمونی داشته باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

اگر حالات و اختلالات جدیدی در بدن خود احساس کردید که شدید است و پس از گذشت چندین روز برطرف نشده، یک علامت مهم است و با متخصصان غدد صحبت کنید. آنها می توانند آزمایشاتی را برای کمک به تعیین علت علائم شما تجویز کنند.

منبع:my.clevelandclinic.org

 

جمع بندی

در این مقاله سعی شد به تمام اختلالات هورمونی، از جمله موارد شایع و خطرناک برای شما عزیزان  گردآوری و  پاسخ گو نیاز شما باشد. اگر در رابطه با مشکلات و اختلالات هورمونی سوالات بیشتری دارید، می توانید با مشاوران کلینیک زیبایی در زعفرانیه به صورت رایگان تماس گرفته، و اگر ساکن تهران می باشید، به صورت حضوری به کلینیک دکتر مسعود جعفری مراجعه فرمایید. اگر نظر یا پیشنهادی در رابطه با این دسته از مقالات دارید، خوشحال می شویم نظرات و پیشنهادات خود را با ما و دیگران، زیر همین صفحه به اشتراک بگذارید.